ngدر حالی‌که بسیاری از مواقع زمان، جشن باستانی « سپندارمزگان» به اشتباه ۲۹ بهمن ماه خوانده می‌شود، دکتر میرجلال‌الدین کزازی معتقد است این جشن که برای پاس‌داشت زنان و دختران است، در پنجمین روز از واپسین ماه سال (اسفندماه) برگزار می‌شود.

دکتر میرجلال‌الدین کزازی در آستانه‌ی جشن عشق ایرانیان « سپندارمزگان» گفت:«جشن«سپندارمزگان»آن‌چنان که از نام آن هم آشکار است جشنی است که ایرانیان کهنآن را در بزرگ‌داشت«سپندارمز»برگزارمی‌کرده‌اند و هنوز نیز به گونه‌ای برگزار می‌کنند.»

وی ادامه داد:«سپندارمز که در اوستایی « سپنته آرمئیتی» نامیده می‌شود یکی از امشاسپندان (فرشتگان) بزرگ و برین در آیین زرتشتی است.»

این استاد زبان و ادبیات‌فارسی با اشاره به این‌که در باورشناسی زرتشی«سپندارمز» از ایزدان مادینه است، یادآور شد:«ناگفته پیداست که نرینگی یا مادینگی ویژگی‌هایی‌ست نمادین که از این دید می‌باید بدان‌ها نگریست.»

کزازی افزود:«در نمادشناسی باستانی ایران زمین، «آتش» پوراهورا مزدا و «سپندامز» دخت او شمرده می‌شود و از همین روی، جشن‌هایی که با «سپندارمز» در پیوند است بیش‌تر سویی و رویی زنانه دارد و می‌توان گفت جشن‌هایی است که ایرانیان باانگیزه و بهانه‌یآن زنان و دخترانشان را گرامی می‌دارند و از آنان به پاس سال‌ها کار و تلاش، پاک‌دامنی، مهربانی، فداکاری و پرورش و آموزش فرزندان، سپاس می‌گذارند. وی جشن‌های بزرگداشت زنان در ایران را یکی از آیین‌های جشن «سپندارمزگان» دانست و خاطرنشان کرد:«در ایران باستان در بوم‌های گرم ایران زمین، مردان، رنج بر خود نهاده‌اند، به فراز کوه‌ها می‌رفته‌اند تا از آن‌جا برای زنانشان یخ به همراه بیاورند.»

این محقق زبان و ادبیات‌فارسی گفت:« ناگفته پیداست که جشن «سپندارمزگان» جشنی است که می‌باید در ماه «سپندارمز» که واپسین ماه سال است برگزار شود که ایرانیان امروز آن را اسپند می‌نامند، در روزی که به نام «سپندارمز» نامیده شده است، یعنی پنجم اسفند ماه.»

کزازی یادآور شد:«یکی از رسم و راه‌های کهن ایرانی که پایه و خاستگاه پاره‌ای از جشن‌هاست، آن است که ایرانیان روزی را که با ماه هم‌نام می‌افتاده است جشن می‌گرفته‌اند.»

به گفته‌ی این استاد ادبیات، درگاه‌شماری کهن ایرانی، نام ۱۲ ماه سال بر پاره‌ای از روزهای ۳۰ گانه‌ی ماه، نهاده شده بوده، پس به ناچار در هر ماه روزی هم نام می‌افتاده است با همان ماه، که نیاکان ما این همتایی را فرخنده و همایون می‌دانسته‌اند و به بهانه‌ی آن جشنی می‌آراسته‌اند.

وی ادامه داد:«پاره‌ای از جشن‌های بزرگ ایرانی و از آن میان جشن «سپندارمزگان» بر همین پایه استوار شده است.»

این استاد دانشگاه معتقد است اگر ما ایرانی نیز نمی‌بودیم، از دید فرهنگ‌شناسی جشن آیینی و باستانی «سپندارمزگان» را با جشن کمابیش همانند آن که «والنتاین» نامیده می‌شود و فرنگیان آن را برگزار می‌کنند می‌سنجیدیم، هم‌چنان باور می‌یافتیم که جشن «سپندارمزگان» جشنی است بُن‌آورتر، پرمعناتر و لایه‌ورتر از جشن والنتاین.

این استاد ادبیات در پایان خاطرنشان کرد:«به هر روی اگر ما ایرانیان تاریخ و فرهنگ گران‌سنگ و نازش‌خیز خود را به درستی بشناسیم، فریفته درجشن‌های دروغین در فرهنگ‌های انیرانی(غیر ایرانی) نخواهیم شد.»